زغال اكتيو | كربن فعال چيست و چه كاربردهايي دارد
كربن فعال (Activated carbon) يا كربن اكتيو به گروهي از مواد كربني با پوكي و سطح داخلي بالا اطلاق مي‌شود كه به‌دليل ساختار پوك و منفذي، ظرفيت جذب بالا، قابليت فعال‌سازي مجدد سطح و همچنين قيمت پائين مادهٔ منحصربه‌فردي است.
كاربرد مهم و قابل اهميت آنها در جداسازي بو، رنگ، مزه‌هاي غيردلخواه از آب در عمليات‌هاي خانگي و صنعتي، بازيافت حلال، تصفيه هوا به‌ويژه در رستوران‌ها، صنايع غذائي و شيميائي مي‌باشد.
كربن فعال از پيروليز موادكربني از قبيل چوب، زغال‌سنگ، هسته يا پوسته ميوه‌ها مانند پوسته نارگيل حاصل مي‌شود و در مراحل بعدي تحت عمليات فعال‌سازي قرار مي‌گيرد.
پيروليز موادكربني، بدون حضور هوا، باعث تخريب مولكول‌هاي غيرآلي مي‌شود كه يك ماده پودري كربني از آن ايجاد خواهد شد.
جسم توليدشده داراي سطح ويژه و تخلخل بالايي مي‌باشد. سه فرايند اصلي براي فعال‌سازي كربن در نظر گرفته مي‌شود:
- فعال‌سازي با بخار
- فعال‌سازي با دي اكسيد كربن
- فعال‌سازي شيميايي
زغال اكتيو چه كاربردهايي دارد؟
زغال فعال يك پودر كاملاً سياه رنگ، بدون بو و بدون طعم است كه از زغال يعني مواد داراي كربن مانند چوب به‌دست مي‌آيد.
ماده اوليه خام استفاده شده براي ساخت كربن فعال منشا كاملاً گياهي داشته و داراي درصد بالايي از كربن است.
در نتيجه فعال شدن اين زغال، قابليت‌هاي آن افزايش پيدا مي‌كند و مي‌تواند با توجه خاصيت آنتي باكتريال، مواد گوناگوني از جمله مواد آلوده و سمي را جذب كند.
اين ماده ارزشمند كه امروزه در ميان مردم جهان بسيار محبوب و پرطرفدار واقع شده، داراي ويژگي‌هاي منحصر به فردي است كه مي‌تواند براي پوست، مو و سلامت دهان و دندان مفيد باشد.
زغال اكتيو كاربرد‌هاي بسياري دارد كه در ادامه به برخي از آنها اشاره مي‌شود:
1. درمان آكنه
زغال فعال ضدآكنه مي‌باشد و آلودگي‌ها و ميكروب هاي پوست كه عامل اصلي بروز آكنه هستند را از بين برده، التهاب را كاهش مي‌دهد و منافذ پوست را تميز مي‌كند.
نصف كپسول زغال فعال را در ظرفي بريزيد. سپس 1 قاشق چايخوري ژل آلوئه ورا و 1 قطره روغن اسانس درخت چوب به آن اضافه كرده و خوب مخلوط كنيد. ماسك را به آرامي روي پوست صورت ماليده و بعد از 5 دقيقه با آب گرم و سپس با آب سرد بشوييد.
براي نتيجه بهتر، توصيه مي‌شود دو بار در هفته از اين ماسك ضدآكنه استفاده كنيد. مراقب باشيد كه اين ماسك را در نواحي اطراف چشم و دهان استفاده نكنيد.
2. سم زدايي پوست
زغال فعال از مواد جاذب قوي مي‌باشد كه سموم، آلودگي‌ها و فلزات مضر را از سطح پوست جذب كرده و پوست را پاكسازي مي‌كند.
مقداري زغال فعال را با مقدار اندكي آب مخلوط كرده و خمير حاصل را روي پوست صورت بماليد.
3. جوانسازي پوست
محتواي يك كپسول زغال فعال را در ظرف كوچكي خالي كرده و با آب كافي مخلوط كنيد. سپس 1/4 قاشق چايخوري سركه سيب و 1 قطره روغن اسانس ليمو ترش به آن افزوده و مخلوط كنيد.
اين ماسك زغال فعال را روي صورت قرار داده و بعد از خشك شدن با آب گرم بشوييد. سپس كمي مرطوب كننده روي پوست بماليد. اين ماسك براي جوانسازي پوست عالي بوده و سموم پوست را از بين مي‌برد.
4. سفيد كننده دندان
شايد باورتان نشود اما سياهي زغال خاصيت سفيد كنندگي دارد! زغال مواد تيره كننده از جمله قهوه، نيكوتين و غيره را از سطح دندان جذب كرده و خاصيت سايندگي آن باعث از بين رفتن لكه هاي روي دندان‌ها مي‌شود.
نصف كپسول زغال فعال را در ظرفي خالي كنيد، مسواك ( به همراه خميردندان روي آن ) را روي پودر زغال قرار داده و سپس دندان‌ها را به روش معمول مسواك بزنيد.
استفاده از زغال فعال مزه خمير دندان را به هيچ وجه تغيير نمي دهد و باعث درخشندگي دندان‌ها مي‌شود. براي نتيجه بهتر يك بار در هفته اين كار را انجام دهيد.
5. آرايش چشم
براي آرايش چشم مي‌توانيد از زغال فعال استفاده كرده و خط چشم و ريمل خانگي درست كنيد.
براي اين كار اندكي پودر زغال فعال را از كپسول خالي كرده و از برس مخصوص ريمل كه قبلا مرطوب كرده ايد استفاده كنيد.
6. رفع تيرگي زير بغل
زغال فعال درمان عالي براي تيرگي زير بغل مي‌باشد كه پوست را تميز كرده، سلول هاي مرده و تيره كننده پوست را از بين مي‌برد و حتي بوي بد بدن را برطرف مي‌كند.
1 تا 2 كپسول زغال فعال را در ظرفي خالي كرده، 2 قاشق غذاخوري عسل و 1 قاشق چايخوري آب ليمو تازه به آن اضافه و خوب مخلوط كنيد. اين ماسك را در نواحي تيره زير بغل قرار داده و بعد از 5 تا 10 دقيقه بشوييد.
براي نتيجه بهتر هر هفته از اين ماسك استفاده كنيد.
7. پوست چرب
زغال فعال چربي اضافي پوست را جذب كرده و براي پوست هاي چرب مناسب است.
محتواي يك عدد كپسول زغال فعال را با 2 قاشق چايخوري آب گل رز مخلوط كرده و روي پوست بماليد.
8. لايه برداري پوست
زغال فعال به دليل خاصيت جذب آلودگي‌ها از پوست لايه برداري كرده و پوست را صاف و درخشان مي‌كند.
9. جوش هاي سر سياه
ماسك زغال فعال براي از بين بردن جوش هاي سرسياه عالي است.
محتواي 3 عدد كپسول زغال فعال را با 2 قاشق غذاخوري خاك رس بنتونيت مخلوط كرده و چند قطره آب به آن اضافه كنيد تا خمير غليظي به دست آيد.
ابتدا صورت خود را مقابل بخار قرار دهيد تا منافذ آن باز شود، ماسك را روي پوست بگذاريد تا خشك شود.
بعد از 5 تا 7 دقيقه ابتدا با آب گرم و سپس با آب سرد بشوييد تا منافذ بسته شود. بعد از خشك كردن صورت از مرطوب كننده استفاده كنيد. اين ماسك را 2 تا 3 بار در هفته انجام دهيد.
توجه: دقت كنيد در تهيه اين ماسك از وسايل فلزي مانند كارد يا چنگال استفاده نكنيد زيرا خاصيت خاك رس بنتونيت از دست مي‌رود.
10. لكه هاي زخم و آكنه
زغال فعال خاصيت سايندگي دارد و با از بين بردن سلول هاي مرده پوست ناشي از آكنه و زخم، لكه هاي پوستي را برطرف مي‌كند.
محتواي يك كپسول زغال فعال را در ظرفي خالي كرده و 1 قاشق غذاخوري خاك رس بنتونيت به آن اضافه كنيد. مواد را با آب مخلوط كرده تا حالت خميري پيدا كند. سپس 1 قاشق چايخوري آب ليمو تازه به آن بيفزاييد.
اين ماسك را روي صورت ماليده و بعد از 1 دقيقه با آب گرم بشوييد. پوست را خشك كرده و از مرطوب كننده استفاده كنيد.
11. درمان ريزش مو و حجم دهنده موها
از عوامل اصلي ريزش مو آلودگي است كه در اين حالت مصرف شامپوهاي معمولي اثربخش نيست و فقط آلودگي هاي سطحي را برطرف كرده و ريزش مو ادامه پيدا مي‌كند. زغال فعال از بهترين روش‌ها براي درمان ريزش مو و حجم دهندگي به موها است.
محتواي يك كپسول زغال فعال را خالي كرده و با شامپو مخلوط كنيد، سپس موهاي خود را به روش معمول بشوييد.
12. سلامت پوست سر
مصرف زغال فعال در درمان بسياري از مشكلات پوست سر از جمله قرمزي و خارش پوست سر معجزه مي‌كند. براي اين كار مي‌توانيد زغال را قبل از حمام يا به همراه شامپو استفاده كنيد.
13. شوره سر
پوست چرب يا عفونت هاي قارچي از عوامل اصلي بروز شوره مي‌باشد. در اين صورت مقداري پودر زغال فعال را قبل از شامپو يا به همراه آن روي موها ماليده و بشوييد.
هشدار: اگر علت شوره سر از خشكي پوست سر است از مصرف زغال فعال خودداري كنيد.
14. پاك كننده موها
زغال فعال پاك كننده عالي موهاي چرب تا معمولي است. كافيست مقداري پودر زغال فعال را با شامپوي خود مخلوط كرده و شستشو دهيد.
15. تسكين درد
ضماد زغال فعال براي درمان درد از جمله درد مفاصل و گرفتگي عضلاني تاثير شگرفي دارد. 3 قاشق غذاخوري زغال فعال و 3 قاشق غذاخوري خاك رس بنتونيت را مخلوط كرده و به مدت يك شب روي ناحيه دردناك بماليد و با باند ببنديد.
16. عفونت چشم
زغال فعال از سريع ترين و بهترين درمان هاي خانگي براي درمان عفونت چشم است. ساده ترين راه اين است كه يك كيسه چاي را خالي كرده و با نصف قاشق چايخوري زغال فعال پر كنيد.
كيسه را مرطوب كرده و به مدت 20 دقيقه روي چشم بگذاريد. اين كار را هر دو ساعت تكرار كنيد تا عفونت چشم برطرف شود.
17. كاهش كلسترول
مطالعات نشان مي‌دهد مصرف زغال فعال كلسترول بد خون را كاهش داده و كلسترول خوب را افزايش مي‌دهد.
هشدار: 90 دقيقه قبل از مصرف دارو يا مكمل‌ها از زغال استفاده نكنيد زيرا ممكن است تداخل دارويي ايجاد شود.
18. پاك كننده دستگاه گوارش
مصرف زغال فعال از دستگاه گوارش پاكسازي كرده و با دفع سموم بدن از آسيب اكسيداتيو و واكنش هاي آلرژيك پيشگيري مي‌كند. كافيست 10 گرم زغال فعال را به مدت 2 روز و 90 دقيقه قبل از هر وعده غذايي مصرف كنيد.
19. عفونت و آبسه دندان
زغال فعال از بهترين درمان هاي خانگي براي عفونت و آبسه دندان است. محل عفونت را سه بار در روز با مخلوط روغن نارگيل و زغال فعال بشوييد.
20. درمان نفخ
مصرف زغال فعال باعث از بين بردن باد و نفخ ناشي از برخي مواد غذايي نفاخ مي‌شود.
21. درمان مسموميت
زغال فعال براي سم زدايي از بدن افرادي كه (مخصوصا كودكان) به اشتباه دارو يا مواد سمي شيميايي مصرف كرده اثربخش است.
توجه: دوز مصرف در بزرگسالان حدود 50 گرم و در كودكان كمتر از 10 گرم باشد.
22. نيش حشرات
براي بهبود نيش حشرات مقداري خمير زغال فعال را روي ناحيه مورد نظر بماليد تا خارش را از بين برده و التهاب را كاهش دهد. اين روش راه عالي براي بهبود پوست آسيب ديده مي‌باشد.
23. سوختگي
استفاده از زغال فعال براي تسكين درد ناشي از سوختگي‌ها مفيد است. كافيست مخلوط زغال فعال، خاك رس بنتونيت و مقداري آب را روي ناحيه مورد نظر قرار دهيد.
24. رفع مسموميت غذايي
مصرف زغال فعال براي درمان مسموميت غذايي مفيد است.