آشنايي با گياه سير و خواص آن
سير با نام علمي Allium sativum گياهي است از راسته مارچوبه‌سانان (Asparagales) از تيره نرگسيان و زير تيره پيازيان (Alliaceae) و سرده سير (Allium).
گياه سير علفي و دائمي كه ساقه آن تا ارتفاع ۴۰ سانتيمتر نيز مي‌رسد. قسمت زير زميني آن متورم و مركب از ۵ تا ۱۲ قطعه و محصور در غشاهاي نازك و ظريف برنگ خاكستري مايل به سفيد است.
برگ‌هاي آن باريك و نواري شكل به رنگ سبز تيره و گل‌هاي آن كوچك و صورتي رنگ كه به صورت يك ********ر در انتهاي ساقه ظاهر مي‌شود.
سير و پياز رابطه‌اي نزديك با هم دارند. به‌طور كلي ۲ نوع سير وجود دارد.
سير آمريكايي بنام Greole ناميده مي‌شود. اين نوع سير داراي پوست سفيد بوده و از انواع ديگر قوي تر است.
سير تاهيتي كه از بقيه درشت تر است و گاهي قطر آن به ۸ سانتيمتر مي‌رسد.
ويژگي هاي گياه سير
گياهي علفي و داراي ساقه اي به ارتفاع 20 تا 40 سانتي متر و حتي بيشتر است. بولب آن كه قسمت متورم و زيرزميني گياه را تشكيل مي‌دهد، مركب از 5 تا 10 قطعه متورم، محصور در غشاهاي نازك و ظريف، به رنگ خاكستري مايل به سفيد است.
برگ هائي باريك و گل هايي به رنگ سفيد چرك، منقوش به لكه هاي كوچك و قرمز رنگ دارد.
از مشخصات برگ هاي آن اين است كه اولاً وضع آيخته از ناحيه غلاف دارند و ثانياً پهنك برگ هاي آن طويل و منتهي به غلاف درازي است كه قسمت زيادي از ساقه را فرا مي‌گيرد و به علاوه غلاف برگ هاي آن يكديگر را مي‌پوشانند.
مجموعه گل هاي گياه نيز همراه با برجستگي هاي كوچك در رأس دمگل درازي به تعداد كم يا ظاهر گل آذين ********ر مانند ظاهر مي‌شود.
براكته متورم و منتهي به رأس باريك و درازي نيز، مجموعه گل‌ها را فرا مي‌گيرد كه نازك و غشائي است. حالات غير طبيعي مختلفي در اين گياه وجود دارد كه يكي از آنها بولب مركب از 3 برجستگي متورم است.
واريته هاي سير به دو دسته تقسيم مي‌شود كه دسته اول داراي سه واريته بنام هاي زير مي‌باشد:
1) A. sativum var. sativum (به سير طوقه باريك و بدون ساقه گل دهنده ارقام Rocambole و Continental از اين واريته مي‌باشند)
2) A. sativum var ophioscorodn (سير طوقه كلفت ساقه گل دهنده كشيده و خميده )
3) A. sativum var.Scordoprasum (با ساقه گل دهنده ايستاده) دسته دوم داراي واريته هاي زير مي‌باشد.
4) A. Sativum var sagitatum Kuz ( با ساقه گل دهنده A. Sativum var vulgarae Kuz بدون ساقه گل دهنده
موطن اصلى سير را منطقه آسيا و نواحى ايران و افغانستان مى دانند. در زمان هاى بسيار قديم سير را در چين و ژاپن مى كاشتند. اين گياه در چين در رديف گياهان داورئى قرار داشته و در اصطلاح به مخزن الادويه تعلق دارد.
در مصر قديم سير توأم با ساير گياهان پيازى به عنوان يك مادهٔ غذائى اصلى مورد تغذيه كارگرانى كه مشغول ساختمان اهرام مصر بوده‌اند قرار مى گرفته است.
هرودويت Herodot مورخ يونانى راجع به مصرف زياد سير در مصر گزارش كرده است با وجود اين در آثار نقاشى شده آن زمان هيچ‌گونه تصويرى از اين گياه ديده نشده است.
زيرا سير از ديدگاه مذهبيون آن زمان يك گياه ناپاك تلقى مى شده است. يونانى‌ها و رومى‌ها سير را در باغچه‌هاى مخصوص مى‌كاشتند و ازآن غذاى ارزانى تهيه كرده و به فقرا مى دادند.
سربازان رومى زياد سير مى‌خوردند، زيرا عقيده داشتند كه سير به آنها جرأت مى‌بخشد و يا جرأت آنها را افزايش مى‌دهد. اين تصور همچنان در بسيارى از جوامع پابرجا است، مثلاً انگليسى‌ها به خروس جنگى هاى خود سير مى خورانند.
درباره اثرات داروئى و بهداشتى سير گفته مى شود كه سير اثر ضدعفونى كننده داشته و كرم معده را از بين مى برد.
سير براى مداواى اسهال، برنشيت و سل سينه مفيد تشخيص داده شده و فشار خون را پائين مى آورد. به‌علاوه سير پياز مو را تقويت كرده و بسيارى آن را براى تقويت حافظه و معالجه كُند ذهنى مؤثر دانسته‌اند.
البته تذكر اين نكته ضرورى است كه افراط در خوردن سير زيان‌آور است و عوارضى سخت دارد.
سير
خواص سير و فوايد فوق العاده و بي نظير مصرف سير
خواص سير به قدري زياد است كه با خواندن فوايد و خواص آن شايد خود را مجبور به استفاده ازآن در هر وعده غذايي و در طول روز بكنيد اما در برخي موارد هم بايد در مصرف سير احتياط كنيد.
سير حاوي چه موادي است؟
به طور خلاصه اما مفيد مي‌توان گفت كه سير سرشار از فوليك اسيد، ويتامين C، كلسيم، آهن، منيزيم، پتاسيم و مقدار كمي روي و ويتامين هاي B2، B1 و B3 است.
از سالهاي دور تا كنون از سير براي تصفيه خون استفاده مي‌شده است. سير حاوي تركيبات گوگرد است كه سيستم ايمني بدن را تحريك كرده و پتانسيل بالايي در نابودي تومورهاي سرطاني دارد.
خوردن سير مجاري تنفس و خون را پاك مي‌كند و با اين كار از شدت و زحمت تنگ نفس كاسته و گاهي موجب درمان آن مي‌شود.
بعضي از انواع سل ريوي را معالجه مي‌كند مخصوصا وقتي كه با شير ممزوج شود، زيرا در اين صورت اثر قابل توجهي در كشتن ميكرب كوخ دارد (ميكرب سل).
سير پوست بدن را خوش رنگ و گونه را سرخ و روده‌ها را از عفونتها پاك مي‌كند به خصوص در اطفال، و با اين خصوصيت سپري مقابل تيفوئيد و ديفتري و مسكن سياه سرفه و خروسك است.
- فوايد شگفت انگيز سير
- عفونت هاي تنفسي را درمان مي‌كند.
- براي تسكين دندان درد، سير خام را روزي چند بار روي لثه و دندان بماليد.
- سير له شده را روي زگيل قرار دهيد تا از بين برود.
- براي درمان سينوزيت، چند حبه سير له شده را در كره تفت دهيد و با نان ميل كنيد.
- يك حبه سير را ريز خرد كنيد و با كمي آب ميل كنيد تا نفخ، يبوست و درد معده برطرف شود.
- بوي سير با جويدن كاهو، جعفري يا خوردن شير، سيب يا عسل رفع مي‌شود. همچنين گذاشتن مقداري چاي خشك در دهان و قورت دادن آن.
- روزانه مصرف نصف يا يك حبه سير خام توصيه مي‌شود.
- مصرف پماد غليظ سير ممكن است موجب تحريكات جلدي و حتي سوختگي هاي خفيف شود.
- سير براي درمان نسيان و فراموشي مفيد است.
- ماليدن سير بر روي گل مژه و جوش پلك چشم باعث برطرف شدن آنها مي‌شود.
- گذاشتن سير پخته در طي چندين روز بر روي ميخچه و زگيل باعث رفع آنها مي‌شود.
ساير مصارف سير شامل استفاده از آن براي درمان تب، سرفه، سردرد، شكم درد، احتقان سينوسي، نقرس، روماتيسم، هموروئيد، آسم، برونشيت، تنگي نفس، فشار خون پايين، قند خون پايين، قند خون بالا و جاي گزيدگي مار استفاده مي‌شود. همچنين از سير براي مبارزه با استرس و خستگي و حفظ سلامت كبد نيز استفاده مي‌گردد
سير از جمله سبزيجاتي است كه باعث پيشگيري از بسياري از سرطان‌ها مي‌شود. مانع از بروز سرطان روده بزرگ، سينه، معده، پروستات و مثانه مي‌شود.
سير براي درمان بيماري هاي مختلفي ازجمله آسم، برونشيت، روماتيسم، نقرس، ميخچه و زگيل (به صورت موضعي)، سل، دندان درد، نيش زدگي و فشار خون بالا مفيد است.
در ضمن، سنگ كليه را خرد مي‌كند و در ضدعفوني كردن دستگاه هاي ادراري و عفونت هاي واژينال و مثانه نيز مؤثر است.
سير و خواص فوق العاده آن
مصرف روزي نصف استكان از عصارهٔ سير و ليمو ترش، تاثير بسيار زيادي در رفع گرفتگي رگ‌ها خواهد داشت.
- برطرف كننده سرفه، سرماخوردگي و گرفتگي سينه است.
- با عفونت مجراي گوارشي مقابله مي‌كند و سيستم ايمني بدن را تقويت مي‌كند.
- براي افرادي كه مبتلا به پركاري تيروئيد هستند، مفيد است زيرا كه منبع عالي يد است.
- ويتامين c موجود در آن براي درمان بيماري اسكوربوت (نوعي بيماري خوني ناشي از كمبود ويتامين ث) موثر است.
- براي سلامت قلب مفيد است و با انواع بيماري هاي قلبي عروقي مقابله مي‌كند.
- سير براي برطرف كردن سرما خوردگي، سرفه و گرفتگي سينه
- بعضي از افراد از سير براي پيشگيري از سرطان كولون، سرطان معده، سرطان سينه، سرطان پروستات و سرطان ريه استفاده مي‌نمايند.
- همچنين از سير براي درمان سرطان پروستات و مثانه نيز استفاده مي‌گردد.
- در عين حال از سير براي درمان پروستات بزرگ شده، ديابت، ورم مفاصل، آرتروز، رينيت آلرژيك (تب يونجه)، اسهال مسافران، فشار خون بالا در اواخر بارداري، سرماخوردگي، پيشگيري و درمان عفونت هاي باكتريايي و قارچي استفاده مي‌شود.
- سولفور و سلنيم در آن مانع از بروز تومور مي‌شود و در صورت ايجاد تومور، اندازه هاي آن را كاهش مي‌دهد.
- خاصيت مسكن آن دندان درد را درمان مي‌كند.
- با بالابردن ميزان انسولين، قند خون را تنظيم مي‌كند.
- آنتي اكسيدان قوي موجود در آن، راديكال هاي آزاد را كه باعث پيري و بيماري مي‌شود خنثي مي‌كند.
- با رقيق كردن خون مانع از لخته شدن خون مي‌شود و در نتيجه احتمال بروز سكته را كاهش مي‌دهد.
- خاصيت ضدالتهابي دارد.
- سير خام حاوي آنتي بيوتيك طبيعي به نام آليسين است و باكتري هاي مقاوم به دارو مانند «MRSA» و «هليكوباك تر پيلوري» را كه باعث زخم معده و سرطان معده مي‌شود از بين مي‌برد.
مضرات مصرف نادرست سير
مادران شيرده در خوردن سير زياده روي نكنند زيرا سبب تغيير مزه شير آنها شده و ممكن است نوزاد از خوردن شير صرف نظر كند.
زياده روي در مصرف سير باعث سرگيجه، كاهش فشار خون، آلرژي (حساسيت)، و در موارد نادر منجر به خونريزي مي‌شود.
ظاهرا سير تاثيري بر متابوليسم داروها ندارد، اما بيماراني كه از داروهاي ضد انعقاد خون مثل آسپرين استفاده مي‌كنند، بايد در مصرف سير احتياط كنند، زيرا سير مانع از انعقاد خون مي‌شود.
از اين رو افرادي كه جراحي مي‌كنند، بايد 7 تا 10 روز پيش از جراحي از خوردن سير خودداري كنند، زيرا زمان خونريزي را طولاني تر مي‌كند.
زنان آبستن يا شيرده بهتر است از سير استفاده نكند.
سير را به صورت قرص سير،ترشي سير،سير سرخ شده و…استفاده مي‌كنند.
بعضي از افراد از روغن بدست آمده از سير براي درمان عفونت هاي قارچي، زگيل‌ها و ميخچه استفاده مي‌نمايند.
هرچند تحقيقات علمي نشان مي‌دهد كه سير مي‌تواند قادر به درمان عفونت هاي قارچي از قبيل پاي ورزشكاران مي‌باشد، اما كارايي روغن سير برروي زگيل‌ها و ميخچه ثابت نشده است.
مصرف سير در باردراي زمانيكه در مقادير درست مصرف شود، عموما بي خطر مي‌باشد. سير عموما زمانيكه در مقادير درماني مصرف مي‌شود، در دوران باردراي پر خطر مي‌باشد.
زمانيكه سير بر روي پوست استفاده مي‌گردد، عموما مي‌تواند خطرناك باشد. سير مي‌تواند باعث آسيب ديدن پوست به شكل سوختگي شود.
مصرف سير خوراكي براي عموم مردم مطمئن و ايمن مي‌باشد. سير مي‌تواند باعث بوي بد دهان، احساس سوزش در دهان و يا معده، سوزش معده، بادشكم، تهوع و استفراغ، بوي بد بدن و اسهال شود.
اين عوارض جانبي عموما در مصرف سير خام بيشتر مي‌باشد. همچنين سير مي‌تواند خطر خونريزي را نيز افزايش دهد. آسم و ساير واكنش هاي آلرژيكي نيز در افراديكه سير مصرف مي‌كنند ممكن مي‌باشد.
سير
موانع مصرف سير و مضرات سير
بيماري هايي كه سير در آنها بي تاثير است
ديابت – بنظر نمي رسد كه مصرف سير تاثيري در درمان قند خون بالا داشته باشد.
درمان هيلوباكتر – هرچند در نتايج آزمايشگاهي مصرف سير باعث كاهش اين باكتري شده بود، ولي در عمل چنين چيزي مشاهده نشد.
كلسترول بالا – تحقيقات زيادي در رابطه با تاثير سير بر چربي خون، كلسترول خون و تري گليسيريد انجام شده است، با اينحال نتايج در اين مورد مختلف است.
سرطان سينه و سرطان ريه